پارچه نخی یا پنبه (cotton) یکی از رایجترین نوع پارچههای موجود در دنیا است. این جنس از پوشاک مادهای ارگانیک است، یعنی از فیبرهای اطراف گیاه پنبه گرفته شده است. اولین شواهد استفاده از این پارچه به پنج هزار سال قبل از میلاد در کشور هند بر میگردد. زیر قاره هند در سه هزارتا هزار سال قبل از میلاد به خاطر کشت پنبه شکوفا شد و باعث شد مردم آن ناحیه دسترسی راحت به منبع پوشش و پارچه داشته باشند.
ویژگی های پارچه نخی یا پنبه (cotton)
از اولین روزهای پیدایش کاشت پنبه، این پارچه به خاطر سبکی و انتقال هوا در بافتش تحسین شده است. از سوی دیگر، پارچه پنبه خیلی نرم است و ویژگی نگهداری گرما دارد که آن را شبیه ترکیبی از ابریشم و پشم میکند. در حالی که پنبه از ابریشم با دوام تر است، دوام کمتری نسبت به پشم دارد. با این وجود، پارچه نخی یا پنبه (cotton) یکی از معروفترین پارچه ها با تولید بالا در دنیا به حساب می آید. این جنس از پوشاک نسبتاً حالت کشی بالایی دارد و رنگ طبیعی آن سفید یا تقریباً زرد است. پنبه خیلی راحت آب را به خود جذب میکند، اما خیلی هم سریع خشک میشود. شما میتوانید پارچه نخی را در گرمای بالا بشویید و این پارچه روی بدنتان خوب مینشیند.
معایب پارچه نخی یا پنبه (cotton)
از آنجایی که در مقایسه با پارچههای قویتر مثل پشم میتوان گفت پارچه نخی دوام کمتری دارد، همینطور میشود بیان کرد که در مقایسه با این اجناس پارچههای نخی در معرض پارگی و کرک شدگی نسبتاً بیشتری قرار دارند، و بعد از شستشو چروک میشوند و آب میروند، هرچند همهی این موارد با فراوردگی اولیه قابلاجتناب است و میبینیم که با این وجود این پارچه که نسبت به خیلی از اجناس دیگر مرغوبتر است مورد استفاده گسترده قرار میگیرد.
تولید پارچه های نخی یا پنبه
تولیدکنندههای پارچه نخی یا پنبه (cotton) آن را از پوششهای محافظ دور تخم درخت پنبه میگیرند. برای تولید الیاف پنبه، تولیدکنندهها باید در ابتدا پنبه را از گیاه و تخمش جدا کنند. این کار در گذشته با دست انجام میشد اما در سال 1974 با اختراع دستگاهی آمریکایی سرعت جدا کردن پنبه از گیاه آن بالا رفته است. وقتی پنبه تا جایی تمیز شد که هیچ دانه یا ناخالصی باقی نماند به کارخانه ی نساجی انتقال داده میشود. در کارخانه نساجی پنبه خام بهصورت رشتههای بلند در میآیند. در مرحلهی بعدی این رشتهها با تابیدن به الیاف پنبه تبدیل میشوند. این الیافها سپس ممکن است در معرض فرآوری های شیمیایی قرار بگیرند و حتی ممکن است رنگ شوند و در انتها به صورت یک نوع بافت مثل ملحفه، پیراهن یا شلوار لی بافته شوند.
پارچه های نخی یا پنبه چطور استفاده می شوند
تقریباً 75 درصد محصولات پارچه دنیا مقداری پنبه در خود دارند. پارچه نخی یا پنبه (cotton) به طور گستردهای در الیافهای دنیا استفاده میشوند و تولید کنندهها میتوانند این پارچه را به صورت انواع گوناگونی از محصولات در بیاورند. برای مثال بیشتر تیشرتها حداقل مقداری پارچه پنبه در خود دارند و شلوار لی های اصل صد در صد پنبه هستند. از این پارچه برای تولید حوله حمام، پادری، ملحفه، پتو و روانداز استفاده میکنند. کارخانههای نساجی حتی شاید از پارچه نخی برای تولید پرده، آویزهای تزئینی یا هر نوع وسایل تزئینی خانه استفاده کنند. از آن جایی که پارچه نخی خیلی خنک است و آب را به خود جذب میکند معمولاً برای تولید لباسهای فصل گرم استفاده میشود. نرمی این پارچه آن را گزینهی خوبی برای لباسهای رسمی و کاری میکند.
تولیدکنندهها، پارچه نخی را در ساخت لوازم ضروری پزشکی به کار میبرند و این پارچه همچنین در نخها و تارپولین های صنعتی استفاده میشود. به طور کل، تولیدکنندهها از پارچه نخی برای ساخت تقریباً هر نوع منسوج صنعتی یا کاربردی استفاده میکنند.
انواع پارچه های نخی یا پنبه
چهار نوع پنبه متمایز برای ساخت پارچه نخی یا پنبه (cotton) وجود دارد و هرکدام آن چند زیرشاخه دارند. نوع اول، پنبه الیاف کوتاه اتازونی یا پنبه مکزیکی نام دارد. 90 درصد تولید پنبههای دنیا از این پنبه است. در طول سالیان دراز، تاجرها این پنبه را به سراسر دنیا بردهاند و تقریباً در هر آب و هوایی رشد میکند.
نوع دوم، پنبه مصری است که الیاف خیلی بلندی دارند و نخهای نرمتر و مجللتری تولید میکنند. این پنبه 8 درصد تولید پنبه دنیا را شکل میدهد و خیلی گرانتر از پنبه مکزیکی است. در حالی که بیشتر انواع پنبهها بهصورت بوته رشد میکنند نوع سوم پنبه، پنبه درختی است و دو درصد تولید پنبه دنیا را به خودش اختصاص داده است. نوع آخر، پنبه مدیترانهای نام دارد و بومی کشورهای آفریقایی و عربی است و کمتر از 2 درصد تولید جهانی مختص این پنبه است.
تأثیر پارچه های نخی یا پنبه روی محیط زیست
تولید پارچه نخی یا پنبه (cotton) ذاتاً روی محیطزیست تأثیر مخربی ندارد. به این دلیل که این نوع پارچه از الیاف طبیعی ساخته شده است، تجزیه پذیر است و باعث هیچ نوع آلودگی نمیشود. همچنین اگر در تولید پنبه از وسایل ارگانیک استفاده شود تأثیرات محیطی تولید پارچه نخی یا پنبه به حداقل میرسد.